gru

10

2016

Wystawa Mikołaja Wołkowyckiego

W Muzeum i Ośrodku Kultury Białoruskiej w Hajnówce zaprezentowana została wystawa znakomitego podlaskiego artysty malarza, rzeźbiarza oraz animatora, choć dziś już nieco zapomnianego.

Mikołaj Wołkowycki urodził się w 1925 roku w Białowieży, zmarł w 2011 roku w Białymstoku. Został pochowany na cmentarzu w Białowieży. Starszy od niego o dwa lata brat – Jerzy Wołkowycki to doskonale znany w środowisku białoruskim pierwszy redaktor i twórca Tygodnika Białorusinów „Niwa”. Funkcję tą pełnił przez 31 lat. Mikołaj był również przez pewien czas redaktorem artystycznym i grafikiem w „Niwie”.

Mikołaj Wołkowycki był szeroko utalentowanym artystą. Pisał, komponował, śpiewał, ale to w dziedzinie malarstwa i rzeźby postanowił się kształcić. W 1955 roku ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni rzeźby Mariana Wnuka i Franciszka Strynkiewicza. Równolegle uzyskał aspiranturę z malarstwa u Eugeniusza Eibisza-ucznia Jacka Malczewskiego. Po studiach przez kilka lat pracował jako nauczyciel w Państwowym Liceum Technik Plastycznych w Supraślu, oraz był wykładowcą rysunku w Studium Nauczycielskim w Białymstoku.

Miał ogromne zasługi dla tworzenia i upowszechniania sztuki współczesnej na Podlasiu. Mikołaj Wołkowycki to artysta, który od sławy w stolicy wolał powrót na Podlasie, co nie przeszkodziło w stworzeniu ogromnego dorobku twórczego i zdobyciu uznania. Po ukończonych studiach odezwała się w nim nuta organizatora i animatora, uważał, że w ówczesnej prowincjonalnej Białostocczyźnie będzie mógł zbudować więcej „od zera” niż w stolicy. I tak też się stało. Był twórcą białostockiego Biura Wystaw Artystycznych i jego wieloletnim dyrektorem (w latach 1965–1980), restaurując i adaptując na potrzeby tej instytucji Arsenał przy Pałacu Branickich, a następnie organizując Galerię Sztuki Współczesnej w rotundach. Był jednym z pomysłodawców, pierwszym komisarzem i organizatorem z ramienia Biura Wystaw Artystycznych w Białymstoku i Związku Polskich Artystów Plastyków cyklicznych Ogólnopolskich Plenerów Malarskich w Białowieży, które szybko osiągnęły rangę najważniejszych wydarzeń artystycznych w Polsce. Współorganizował także sławne plenery rzeźbiarskie w Hajnówce. Do dziś można podziwiać w przestrzeni miejskiej Hajnówki pozostałości tych plenerów, m.in. w parku miejskim, przy Liceum Ogólnokształcącym czy w Muzeum Białoruskim w Hajnówce. Oprócz działalności artystycznej udzielał się w sporcie. Założył Ludowy Zespół Sportowy Żubr, prężnie działający w Białowieży od 1952 roku.

Debiutował na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki, zorganizowanej w 1955 r. w warszawskim Arsenale, która zrywając z estetyką socrealizmu i schematami stanowiła przełomowe wydarzenie w sztuce polskiej po II wojnie światowej. Tutaj Mikołaj zetknął się ze sztuką światową, oraz tradycją polskiej awangardy okresu międzywojennego. Ta ekspozycja wpłynęła na kształtowanie jego osobowości twórczej. W 1969 roku na dziesiątym Międzynarodowym Salonie Paryskim zaprezentował obraz, dzięki któremu białostoczanie zdobyli Złoty medal- prestiżową międzynarodowa nagrodę.

Mikołaj Wołkowycki studiował rzeźbę, jak i malarstwo, ale to malarstwo wybrał jako wiodące. To w nim osiągnął mistrzostwo. Eksperymentował w stylach i konwencjach. Początkowo tworzył realistyczne pejzaże miejskie, które ustąpiły pod koniec lat 60-tych nurtowi filozoficzno- symbolicznemu. Stosował wtedy stonowaną kolorystykę i uproszczone formy z jednym dominującym kształtem. Później formy geometryczne się rozmywały, przenikały, stając się bardzo dekoracyjnymi. Lata 70-te to powrót do pejzażu inspirowanego Puszczą Białowieską o motywach bajkowych, odrealnionych. W latach 80-tych pojawiły się nurty groźne akcentowane czernią, kanciastością i pozostały takie do końca pracy twórczej. Zaś niewielkich rozmiarów pastele, które tworzył od początku zawsze okazywały się być lekkie, jasne, z wykorzystaniem palety przenikających się odcieni zieleni i błękitów.

O artyście tak dziś pisze Joanna Tomalska w katalogu do wystawy retrospektywnej - „Mikołaj Wołkowycki to jeden z najwybitniejszych i najciekawszych malarzy w regionie. W drugiej połowie XX wieku artysta należał do najaktywniejszych twórców a jego twórczość została wielokrotnie wysoko nagrodzona”. Został odznaczony m.in. Złotym Krzyż Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, oraz Złotą Odznaką Zasłużony Białostocczyźnie.

Na wystawie w Muzeum zaprezentowany zostały obrazy olejne oraz pastele z wybranego okresu twórczości z lat 60- 70- tych XX wieku. Prace pochodzą od prywatnych kolekcjonerów, dla których składamy serdeczne podziękowania.

Agnieszka Tichoniuk

Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku.